آیا تا به حال نام سیستم عصبی روده‌ای را شنیده‌اید؟ من هم تا چند سال پیش چیزی درباره‌ی آن نمی‌دانستم.
سیستم عصبی روده‌ای بخش بسیار مهمی از سلامت کلی ما را تشکیل می‌دهد، زیرا حرکت و انعطاف‌پذیری دستگاه گوارش را از مری تا راست‌روده تحت تأثیر قرار می‌دهد.
شاید شما با دو بخش شناخته‌شده‌تر از سیستم عصبی خودمختار سیستم سمپاتیک (مسئول واکنش‌های جنگ یا گریز) و سیستم پاراسمپاتیک (مسئول استراحت و گوارش) آشنا باشید.
سیستم عصبی روده‌ای نیز بخشی از سیستم عصبی خودمختار است، اما امروزه به عنوان شاخه‌ای مستقل شناخته می‌شود، زیرا می‌تواند بدون وابستگی به سایر بخش‌های سیستم عصبی خودمختار عمل کند.
چند نکته‌ی کلیدی درباره‌ی سیستم عصبی روده‌ای که باید بدانید:
- این سیستم تعداد بیشتری سلول عصبی نسبت به کل نخاع دارد.
- بیش از ۹۰٪ سروتونین و نیمی از دوپامین بدن در روده قرار دارد.
- سروتونین نقش مهمی در تنظیم خلق‌وخو، رفتار اجتماعی، اشتها، گوارش، خواب، حافظه و میل و عملکرد جنسی دارد.
- دوپامین با رفتارهای انگیزه‌بخش و پاداش‌محور مرتبط است و بر حرکات بدن و واکنش‌های احساسی تأثیر می‌گذارد.
برخی از بیماری‌های مرتبط با سیستم عصبی روده‌ای:
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
- کرون و انواع کولیت‌ها
- ریفلاکس، اسید معده و موارد دیگر
این به چه معناست؟
اعصاب لوله گوارش دومین مغز بدن محسوب می‌شود و به آن مغز شکمی نیز گویند.
چرا این موضوع مهم است؟
برای مدت طولانی، روانشناسی بدن را نادیده گرفته و ذهن را همچون یک سر شناور در نظر گرفته است. در مقابل، علم پزشکی نیز غالباً بدن را بدون توجه به ذهن و احساسات درمان می‌کند.
دکتر کندیس پرت، عصب‌شناسی که کشف کرد احساسات در سطح نوروپپتیدها (پروتئین‌های کوچکی هستند که توسط نورون‌ها برای ارتباط با یکدیگر بکار می‌روند) در بدن ذخیره می‌شوند، می‌گوید:
"اکثر روانشناسان ذهن را به‌صورت پدیده‌ای غیرجسمانی در نظر می‌گیرند که ارتباط کمی با بدن دارد، و پزشکان نیز بدن را بدون در نظر گرفتن ذهن یا احساسات درمان می‌کنند. اما ذهن و بدن از هم جدا نیستند و ما نمی‌توانیم یکی را بدون دیگری درمان کنیم."
نه‌تنها ذهن و بدن از هم جدا نیستند، بلکه تحقیقات روی سیستم عصبی روده‌ای نشان می‌دهند که ذهن درون بدن است.
از آنجا که دوپامین و سروتونین – که مسئول خلق‌وخو و عملکردهای بدن هستند – عمدتاً در روده قرار دارند، باید این بخش از بدن را در فرآیند درمان در نظر گرفت.
سیستم عصبی روده‌ای می‌تواند به‌طور مستقل عمل کند؛ اما به دلیل ارتباط نزدیک آن با سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک، تحت تأثیر وضعیت استرس یا آرامش بدن قرار دارد. این بدان معناست که مراقبت از روده نه‌تنها به رژیم غذایی، بلکه به میزان استرسی که در معرض آن هستیم نیز وابسته است.
در دوره های پیشرفته پلی واگال، یک کارگاه مفصل در مورد محور مغز- روده و تاثیر تغذیه و تمرین های بدن محور برای بالا بردن فعالیت عصب واگ در حوزه شکمی آموزش خواهیم داشت.
راه‌هایی برای بهبود عملکرد سیستم عصبی روده‌ای (ENS):
- غذاهای کامل و فرآوری‌نشده مصرف کنید.
- در صورت داشتن آلرژی یا عدم تحمل غذایی، از مصرف آنها خودداری کنید.
- آنزیم‌های گوارشی خود را با استفاده از پروبیوتیک‌ها تقویت کنید.
- زمان‌هایی برای استراحت و آرامش خود اختصاص دهید.
پیاده‌روی در طبیعت داشته باشید و در مکانی آرام بنشینید و فقط "باشید". - حمامی آرامش‌بخش با روغن‌های معطر و موسیقی ملایم بگیرید.
- در کلاس یوگا یا ذهن‌آگاهی (مایندفولنس) شرکت کنید.
- در صورت تجربه استرس، اضطراب یا افسردگی،. با صدای بدن خود از طریق آموزش های تنظیم سیستم عصبی و آموزش های پلی واگال آشنا شوید.
- ورزش کنید تا هورمون‌های شادی‌بخش بدن خود را افزایش دهید.
- از یک درمانگر برای پایین آوردن سطح اضطراب خود کمک بگیرید.
به مشکلات گوارشی بی‌توجه نباشید!
همان‌طور که نباید مشکلات خلقی را نادیده گرفت، مشکلات گوارشی مانند یبوست، اسهال، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و سایر ناراحتی‌های دستگاه گوارش نیز نباید نادیده گرفته شوند.
خبر خوب این است که همیشه امیدی برای بهبودی وجود دارد!
بدن هیچ‌گاه دروغ نمی‌گوید! اگر با مشکلاتی در دستگاه گوارش روبه‌رو هستید، احتمالاً بدن شما سعی دارد پیامی به شما برساند.
امیدوارم لحظاتی را به گوش دادن به بدن خود اختصاص دهید.
به صداها، سکوت‌ها، حرکت‌ها یا گرفتگی‌های آن توجه کنید. روده‌ی شما چه پیامی درباره‌ی وضعیت روحی و جسمی شما دارد؟
در پست بعدی در مورد عصب واگ و سیستم عصبی روده حرف میزنیم.
دیدگاه خود را بنویسید