استفاده بیش از حد از لوازم الکترونیکی در سنین پایین، نگرانی فزاینده‌ای برای بسیاری از پزشکان در سراسر جهان است. تقاضا برای هر چیز دیجیتالی در بالاترین حد خود قرار دارد و این منجر به افزایش چیزی شده است که برخی افراد آن را «زوال عقل دیجیتال» می‌نامند.

در این مقاله، به شما کمک می‌کنیم تا حقایق مربوط به زوال عقل دیجیتال (یا زوال عقل الکترونیکی، همانطور که دیگران آن را می‌نامند) را درک کنید و تحقیقاتی را در مورد تأثیرات دستگاه‌های دیجیتال بر کودکان به اشتراک می‌گذاریم. همچنین هفت نکته مفید برای کمک به جلوگیری از آن و پیوندهایی به منابع اطلاعاتی دیگر ارائه خواهیم داد.

زوال عقل دیجیتال چیست؟

زوال عقل دیجیتال به عنوان زوال عملکرد مغز در نتیجه استفاده بیش از حد از فناوری دیجیتال، مانند رایانه، تلفن‌های هوشمند و استفاده از اینترنت به طور کلی، شناخته می‌شود. این استفاده بیش از حد از فناوری منجر به رشد نامتعادل مغز می‌شود، زیرا کاربرانیکه زیاد از فناوری استفاده می‌کنند، بیشتر احتمال دارد که نیمکره چپ مغز خود را بیش از حد توسعه دهند و نیمکره راست مغز آنها توسعه نیافته باقی بماند.

با وجود فناوری الکترونیکی که تقریباً در هر خانه‌ای امروزی وجود دارد، این نوع جدید از زوال عقل الکتریکی رو به افزایش است و جوانان ما را با سرعت نگران‌کننده‌ای تحت تأثیر قرار می‌دهد.

اصطلاح «زوال عقل دیجیتال» چند سال پیش در کره جنوبی، کشوری که یکی از بزرگترین جمعیت‌های استفاده‌کننده از دستگاه‌های دیجیتال در جهان را دارد، مطرح شد. پزشکان کره جنوبی متوجه شدند که بیماران جوانی پس از استفاده زیاد از دستگاه‌های دیجیتال، دچار مشکلات شناختی و حافظه می‌شوند. آنها همچنین دریافتند که این علائم در افرادی که قبلاً دچار آسیب‌های مغزی شده‌اند، شایع‌تر است.

با ظهور کامپیوترها، جوانان کمتر به مغز خود متکی هستند. کامپیوترهای هوشمند اکنون می‌توانند بیشتر کارها را برای آنها انجام دهند، که باعث می‌شود مغز بسیاری از جوانان تقریباً بلااستفاده بماند. همچنین این نگرانی وجود دارد که استفاده بیش از حد از فناوری باعث کوتاه شدن دامنه توجه شود.

تحقیق در مورد زوال عقل دیجیتال

دکتر مانفرد اسپیتزر، متخصص علوم اعصاب و روانپزشک، در سال ۲۰۱۲ کتابی با عنوان «زوال عقل دیجیتال: آنچه ما و فرزندانمان با ذهن خود انجام می‌دهیم» نوشت. او از مدافعان سخت گیر در مورد  آموزش کودکان با کامپیوتر و رسانه‌های الکترونیکی است. او در کتاب خود می‌گوید:

  • «وقتی از کامپیوتر استفاده می‌کنید، فعالیت ذهنی خود را برون‌سپاری می‌کنید»
  • «هرچه بیشتر بچه‌ها را با بازی‌های کامپیوتری آموزش دهید، علایم نقض توجه بیشتری از کودکان دریافت می کنید.»

تحقیقات او نشان می‌دهد که بین ۱۵ تا ۱۸ سال باید حداقل سن برای مصرف رسانه‌ها باشد.

  • «هرچه زمان بیشتری را با رسانه‌های صفحه نمایش بگذرانید، مهارت‌های اجتماعی شما کمتر خواهد شد.»

دکتر استفن پونت، متخصص اطفال در مرکز پزشکی کودکان دل Dell Children’s Medical Center، در مورد رسانه‌های دیجیتال می‌گوید:

  • «این منطقی است که روی حافظه تأثیر بگذارد و اکنون می‌دانیم که می‌تواند روی کیفیت خواب نیز تأثیر بگذارد.»

چگونه از زوال عقل دیجیتال برای نوجوانان/کودکان خود جلوگیری کنیم.

اقدامات احتیاطی وجود دارد که می‌توانید برای محدود کردن احتمال ابتلای فرزندتان به زوال عقل الکترونیکی انجام دهید.

 در زیر  به هفت نکته اشاره شده است.

  1. محدود کردن زمان استفاده از صفحه نمایش
    زمان پیشنهادی برای استفاده از صفحه نمایش برای کودکان در هر سنی باید به دو ساعت در روز محدود شود و هیچ تلویزیون یا سرگرمی دیجیتالی برای کودکان زیر دو سال مجاز نیست. خانه‌ها باید «مناطق بدون صفحه نمایش» داشته باشند، به خصوص در اتاق خواب‌ها.
  2. به جای تکیه بر دستگاه‌های دیجیتال، از مغزتان استفاده کنید.
    در صورت امکان، سعی کنید به جای تکیه بر کامپیوترتان برای فکر کردن، خودتان فکر کنید.
  3. یادگیری یک زبان جدید
    استفاده از مغز برای یادگیری چیزهای جدید، مانند یک زبان جدید، تحریک مغزی را فراهم می‌کند که می‌تواند انواع زوال عقل را از بین ببرد.
  4. ورزش بدنی
    برای فعال و سالم نگه داشتن مغز بسیار مهم است.
  5. تمرینات وضعیتی مبتنی بر مغز را انجام دهید.
    یادگیری مبتنی بر مغز به روش‌های تدریس، طرح درس و برنامه‌های مدرسه اشاره دارد که مبتنی بر آخرین تحقیقات علمی در مورد چگونگی یادگیری مغز، از جمله رشد شناختی - چگونگی یادگیری متفاوت دانش‌آموزان با افزایش سن، رشد و بلوغ اجتماعی، عاطفی و شناختی - هستند.
  6. یک کتاب واقعی بخوانید، نه یک کتاب الکترونیکی (کیندل).
    بله، مطالعه محرک خوبی برای مغز است، اما مطالعه از طریق دستگاه‌های الکترونیکی مانند کیندل، بدن شما را در معرض میدان‌های الکترومغناطیسی قرار می‌دهد که می‌تواند باعث زوال عقل الکترونیکی شود.
  7. تعامل با زندگی واقعی
    کودکان باید بیشتر وقت خود را صرف تعامل با افراد واقعی و زندگی واقعی کنند، نه معادل آن در بازی‌های کامپیوتری. مطمئن شوید که آنها  و خودتان مرتباً موارد زیر را انجام می‌دهید:
  • ورزش
  • بازی در فضای باز
  • خواندن
  • از سرگرمی‌ها لذت ببرید
  • از تخیلاتشان خلاقانه استفاده کنند
  • با قالب‌های غیرالکترونیکی مانند روزنامه، بازی‌های رومیزی و کتاب‌ها یاد بگیرید.
  • تلویزیون‌ها و دیگر صفحات نمایش باید هنگام صرف غذا خاموش شوند تا تعامل خانوادگی تقویت شود.

نکات دیگر برای والدین

همچنین می‌توانید این نکات را برای اقدامات احتیاطی بیشتر در برابر زوال عقل الکترونیکی دنبال کنید.

  • برای معرفی فناوری در اوایل زندگی فرزندتان، احساس فشار نکنید.
  • رسانه‌های کودکان را زیر نظر داشته باشید - برای مثال، از برنامه‌هایی که استفاده می‌کنند آگاه باشید
  • تلویزیون و سایر دستگاه‌ها را وقتی استفاده نمی‌شوند خاموش کنید—رسانه‌های پس‌زمینه می‌توانند حواس کودک را از تعامل والدین و کودک و بازی او پرت کنند، که هر دو در رشد زبانی و اجتماعی-عاطفی کودک بسیار مهم هستند.
  • اتاق خواب، زمان صرف غذا و زمان بازی والدین و کودک را بدون صفحه نمایش نگه دارید.
  • یک ساعت قبل از خواب از قرار گرفتن در معرض دستگاه‌ها یا صفحه نمایش‌ها خودداری کنید
  • از استفاده از رسانه‌ها به عنوان تنها راه آرام کردن فرزندانتان خودداری کنید - این می‌تواند منجر به مشکلاتی در توانایی خود کودک در تعیین محدودیت‌ها و مدیریت احساسات شود.


در این مقاله، تعریف زوال عقل دیجیتال، علائمی که کودکان ممکن است با آن مواجه شوند و هفت نکته برای جلوگیری از آن را آموختیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید باشد و زوال عقل الکترونیکی را به اندازه ما جدی بگیرید.

استفاده از وسایل الکترونیکی فقط افزایش خواهد یافت. به عنوان والدین  و معلمان، وظیفه ما مراقبت از فرزندانمان و محافظت از آنها در برابر خطرات جدید مانند زوال عقل دیجیتال است.

در کارگاه انسان، گوشی هوشمند در عصر کم تحرک بیشتر به این موضوع می پردازیم  و 2 هفته برنامه سم زدایی دیجیتال کنار هم داریم. پیش نیاز شرکت در این کارگاه، کارگاه الفبای عصب واگ و آشنایی با نظریه پلی واگال و صدای بدن است.